Những mẹo phòng chống bệnh sởi ở trẻ em nhỏ tuổi

Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và rất dễ lây lan ở trẻ nhỏ, đặc biệt những nơi có mật độ dân cư cao hoặc nơi có vệ sinh kém. Bệnh sởi ở trẻ em có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Tuy nhiên, tin vui là bệnh sởi hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu cha mẹ nắm vững kiến thức và chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ con trẻ. Bài viết của Popkids sẽ cung cấp đầy đủ thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và đặc biệt là những mẹo hiệu quả giúp phòng chống bệnh sởi ở trẻ em, nhằm giúp ba mẹ yên tâm hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe con yêu.

1. Bệnh sởi ở trẻ em là gì?

Bệnh sởi ở trẻ em là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus sởi (thuộc họ Paramyxoviridae) gây ra. Virus này thường lây lan qua đường hô hấp, khi trẻ tiếp xúc với người đang bị sởi thông qua ho, hắt hơi hoặc dùng chung vật dụng cá nhân. Sởi thường bùng phát thành dịch vào mùa đông – xuân, khi thời tiết thay đổi và hệ miễn dịch của trẻ còn yếu.

Bệnh sởi phát triển theo từng giai đoạn: khởi phát, toàn phát và hồi phục. Giai đoạn đầu có thể chỉ là sốt nhẹ, ho, chảy nước mũi – dễ khiến ba mẹ nhầm với cảm cúm thông thường. Sau đó, bé bắt đầu nổi ban toàn thân, kèm theo sốt cao, mệt mỏi, biếng ăn.

Dù phần lớn trẻ mắc sởi có thể tự khỏi sau 7–10 ngày nếu được chăm sóc tốt, nhưng bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, tiêu chảy kéo dài, viêm tai giữa, loét giác mạc, viêm não… Do đó, phòng bệnh vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu.

2. Nguyên nhân và cơ chế lây lan của bệnh sởi

Virus sởi có thể tồn tại trong không khí hoặc trên các bề mặt từ vài giờ sau khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Trẻ có thể bị lây nhiễm nếu hít phải giọt bắn chứa virus hoặc chạm vào mắt, mũi, miệng sau khi tiếp xúc với bề mặt nhiễm khuẩn. Đặc biệt, bệnh sởi có thể lây từ 4 ngày trước đến 4 ngày sau khi nổi ban, nên rất khó kiểm soát nếu không cách ly sớm.

Bệnh sởi ở trẻ em phổ biến nhất ở những bé chưa được tiêm vắc xin đầy đủ hoặc sống trong môi trường đông đúc, thiếu vệ sinh. Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, trẻ suy dinh dưỡng hoặc có hệ miễn dịch yếu cũng thuộc nhóm nguy cơ cao.

3. Triệu chứng điển hình của bệnh sởi ở trẻ em

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu sởi sẽ giúp ba mẹ có hướng xử lý kịp thời, hạn chế biến chứng. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến khi trẻ mắc bệnh sởi:

• Sốt cao: Bé có thể sốt từ 38–40°C trong 3–4 ngày đầu.

• Ho, sổ mũi, mắt đỏ: Các dấu hiệu giống cúm kèm theo mắt đỏ, nhạy sáng.

• Chấm trắng ở niêm mạc miệng (Koplik): Đây là dấu hiệu đặc trưng, thường xuất hiện trước khi nổi ban.

• Phát ban dạng hồng ban: Ban lan từ mặt xuống thân người, tay chân theo thứ tự. Ban sởi thường không ngứa, mịn, khi mờ đi có thể để lại vết thâm.

• Biếng ăn, mệt mỏi, ngủ li bì: Cho thấy trẻ đang chịu ảnh hưởng toàn thân của virus.

Nếu thấy trẻ có dấu hiệu sốt cao kéo dài, phát ban, kèm ho nhiều hoặc co giật, ba mẹ cần đưa con đi khám ngay để được chẩn đoán và xử lý kịp thời.

4. Những mẹo phòng chống bệnh sởi ở trẻ em hiệu quả

4.1. Tiêm vắc xin đúng lịch và đầy đủ

Biện pháp phòng bệnh sởi hiệu quả nhất hiện nay là tiêm chủng vắc xin phòng sởi. Tại Việt Nam, chương trình tiêm chủng mở rộng đã đưa vắc xin sởi vào lịch tiêm bắt buộc cho trẻ em.

• Mũi 1: lúc trẻ 9 tháng tuổi (vắc xin sởi đơn)

• Mũi 2: lúc 18 tháng tuổi (vắc xin sởi – quai bị – rubella – MMR)

Vắc xin sởi có hiệu quả phòng bệnh lên đến 95–98% nếu được tiêm đủ 2 mũi. Cha mẹ nên lưu ý tiêm đúng lịch, không trì hoãn, đặc biệt là trong thời điểm bệnh sởi có nguy cơ bùng phát thành dịch.

4.2. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Một trong những cách quan trọng để phòng bệnh sởi ở trẻ em là duy trì môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng. Ba mẹ cần thường xuyên lau chùi, khử khuẩn đồ chơi, tay nắm cửa, sàn nhà và các vật dụng bé hay sử dụng. Đồng thời, rèn cho trẻ thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi ra ngoài về. Nếu có người thân đang mắc sởi, cần cách ly khỏi bé, tránh để bé tiếp xúc gần, kể cả khi người bệnh chưa nổi ban.

4.3. Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

Sức đề kháng mạnh giúp bé chống chọi tốt hơn với virus, đồng thời hạn chế biến chứng nặng nếu không may bị nhiễm bệnh. Cha mẹ nên chú trọng chế độ ăn uống cho bé với đầy đủ dinh dưỡng: rau xanh, trái cây, protein, vitamin A, C, D… Trẻ sơ sinh nên được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để hấp thu kháng thể tự nhiên từ sữa mẹ. Ngoài ra, mẹ có thể cho bé uống men vi sinh hoặc bổ sung vitamin D theo chỉ định của bác sĩ để tăng cường hệ miễn dịch.

4.4. Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người trong mùa dịch

Trong thời điểm giao mùa, hoặc khi bệnh sởi đang bùng phát tại địa phương, ba mẹ nên hạn chế cho bé đến những nơi đông người như trung tâm thương mại, bệnh viện, sân chơi công cộng… Đây là những nơi tiềm ẩn nguy cơ lây lan bệnh sởi rất cao. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, nên đeo khẩu trang cho trẻ (đối với trẻ lớn), hoặc che chắn bằng khăn mỏng, tránh tiếp xúc trực tiếp với người lạ.

4.5. Theo dõi sát sao sức khỏe và đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu nghi ngờ

Nếu trẻ có biểu hiện sốt cao liên tục, ho nhiều, mắt đỏ, phát ban hoặc nổi các chấm trắng trong miệng, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế uy tín. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh hay thuốc hạ sốt kéo dài mà không có chỉ định. Việc phát hiện sớm và theo dõi sát diễn tiến của bệnh sởi ở trẻ em sẽ giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

5. Cách chăm sóc trẻ khi mắc bệnh sởi tại nhà

Trong một số trường hợp, trẻ bị sởi thể nhẹ, không biến chứng có thể được điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi chăm sóc bé tại nhà, cha mẹ cần lưu ý:

• Cho trẻ nghỉ ngơi trong phòng thoáng mát, tránh gió lùa.

• Vệ sinh mắt, mũi, miệng bằng nước muối sinh lý 2–3 lần/ngày.

• Cho bé uống đủ nước, ăn cháo loãng hoặc sữa ấm, chia nhiều bữa nhỏ.

• Không kiêng tắm, có thể tắm nhanh bằng nước ấm trong phòng kín.

• Theo dõi thân nhiệt, dùng thuốc hạ sốt đúng liều khi sốt trên 38,5°C.

• Đưa bé tái khám nếu thấy có dấu hiệu nặng như khó thở, co giật, mê man.

Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp bé nhanh khỏi bệnh mà còn phòng ngừa hiệu quả các biến chứng do bệnh sởi ở trẻ em gây ra.

Bệnh sởi ở trẻ em là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu cha mẹ có đủ kiến thức và hành động đúng đắn. Việc tiêm phòng đầy đủ, giữ vệ sinh cá nhân, tăng cường sức đề kháng và tránh tiếp xúc với nguồn bệnh là những biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ lây nhiễm sởi. Trong trường hợp trẻ mắc sởi, cần theo dõi sát sao và chăm sóc đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh biến chứng.

Hy vọng với những mẹo và thông tin chia sẻ trong bài viết, các bậc phụ huynh sẽ có thêm hành trang vững vàng để đồng hành cùng con vượt qua mùa dịch an toàn. Hãy luôn chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe cho bé yêu – đó chính là món quà quý giá nhất mà ba mẹ có thể dành tặng cho con!

Khám phá thêm về popkids: Facebook; Shopee; Tiktok